04 Ağustos 2023, 15:34

---

Gediz Deltası

Gediz Deltası, kalabalık bir metropolün içinde yer alıp, eşsiz habitatları ile binlerce canlıya ev sahipliği yapan nadir sulak alanlardan biridir. Bu özel bölge, UNESCO'nun Dünya Doğa Mirası kriterlerini karşılayarak, uluslararası öneme sahip bir koruma alanıdır. Aynı zamanda, Dünya çapında Önemli Doğa Alanı ve Önemli Kuş Alanı unvanlarına da sahiptir. Gediz Deltası'nda yaşayan flamingolar, dünya nüfuslarının yaklaşık yüzde onunu oluşturur. Ayrıca, nesli tehlike altında olan tepeli pelikan, Akdeniz foku ve Caretta caretta deniz kaplumbağası da burada birlikte yaşamaktadır. Bu özel bölge aynı zamanda Ege Denizi'ndeki en önemli balık yavrulama ve beslenme alanlarından biridir ve Türkiye'deki tuz üretiminin üçte birini gerçekleştirmektedir. Ne yazık ki, Gediz Deltası, ulusal ve uluslararası yasalarla korunmasına rağmen, dünyanın en tehlike altındaki 255 Önemli Kuş Alanı'ndan biridir.

Gediz Deltası, kuşlar açısından büyük bir öneme sahip olup, kuş biyoçeşitliliğinin en zengin alanlarından biridir. Şimdiye kadar 298 farklı kuş türü bu alanda gözlemlenmiştir. Kış aylarında yaklaşık 80 bin kuşu ağırlayarak onlara ev sahipliği yapar. Tepeli pelikan, küçük kerkenez, mahmuzlu kızkuşu, karagagalı sumru, akçacılıbıt ve kocagöz gibi Bern Sözleşmesi ile korunan kesin korunacak kuş türleri de burada üremektedir.

Gediz Deltası, aynı zamanda flamingoların ülkemizdeki iki önemli üreme alanından biridir. Doğu Avrupa'da yaşayan su kuşları için uygun iklim koşulları ve zengin beslenme alanlarına sahip olduğu için kışlama ve konaklama açısından da büyük bir öneme sahiptir. Bu özel bölgede ayrıca çakal, tilki, yaban domuzu, yaban tavşanı ve Akdeniz foku gibi memeli yaban hayvanları da yaşamaktadır.

İçsu balıkları için de oldukça önemli olan Gediz Deltası'nda, ülkemize endemik olan Ladigesocypris irideus türü de korunma açısından öncelikli bir role sahiptir. Bu eşsiz alan, doğal zenginliği ve zengin biyoçeşitliliği ile doğa tutkunları ve kuş gözlemcileri için unutulmaz bir deneyim sunuyor.

Gediz Deltası, biyolojik çeşitliliği açısından ulusal ve uluslararası mevzuatlarla korunmaktadır ve bu özelliği, doğal zenginliğini ve çeşitli habitatları gösterir niteliktedir. Bu önemli alan, hem Önemli Kuş Alanı (ÖKA) hem de Önemli Doğa Alanı (ÖDA) olarak kabul edilmiştir ve aynı zamanda Ramsar Alanı olarak da tescillenmiştir.

Deltanın bir kısmı doğal Sit statüleri ile de korunmaktadır. Doğal Sit alanlarına yönelik yönetmelik değişikliği ve deltadaki sit sınırlarındaki düzenlemeler sayesinde, alan Kesin Korunacak Hassas Alanlar, Nitelikli Doğal Koruma Alanları, Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanları olarak kategorize edilmiştir.

Özellikle Leukai antik kentinin bulunduğu alan, 1. Derece Arkeolojik Sit alanı ilan edilmiştir, bu da bölgenin tarihi ve kültürel zenginliğini vurgulamaktadır. Gediz Deltası, doğal ve tarihi mirasın uyumlu bir şekilde korunması için önemli bir örnek teşkil etmektedir.